Kalaja e Tepelenës, e vendosur në Qarkun e Gjirokastrës, Shqipëri, ka origjinën në periudhën Bizantine, me kullën e parë mbrojtëse të ndërtuar në shekullin e 7-të. Kalaja përmendet për herë të parë në vitin 1482, gjatë një vizite nga sulltani osman, Bajaziti II. Ali Pashë Tepelena, i lindur në këtë qytet, e rindërtoi kalanë në vitin 1819, duke e zgjeruar në formën aktuale. Kalaja shtrihet në një sipërfaqe prej 4 deri në 5 hektarësh; ka tre hyrje dhe tre kulla. Muret e saj janë ndërtuar në përputhje me terrenin natyror, duke krijuar një formë të parregullt, në vend të një dizajni gjeometrik. Pozicioni strategjik në majë të kodrës i ofron kalasë një avantazh të rëndësishëm mbrojtës. Vizitorët mund të eksplorojnë rrënojat e kalasë, përfshirë muret dhe kullat e lashta, të cilat pasqyrojnë përzierjen e ndikimeve bizantine dhe osmane.
Kjo kala ka luajtur një rol të rëndësishëm si një fortesë strategjike ushtarake. Fillimisht, ajo shërbeu si një kullë mbrojtëse gjatë periudhës Bizantine, dhe më vonë u zhvillua nga Osmanët në shekullin e 15-të. Në fillim të shekullit të 19-të, Ali Pashë Tepelena mbikëqyri zgjerimin e mëtejshëm të kalasë, duke e përdorur atë si rezidencën e tij të dytë deri në vitin 1820. Pozicioni që kjo kala ka e bëri atë një pikë kyçe mbrojtëse kundër pushtimeve, duke zënë një vend të rëndësishëm në historinë e Shqipërisë.
Sot, Kalaja e Tepelenës është një destinacion turistik i mrekullueshëm, që u ofron vizitorëve mundësinë për t’u njohur me historinë e saj të pasur. Pamjet panoramike të peizazhit përreth, si dhe mundësitë e këndshme për ecje, tërheqin entuziastët e natyrës dhe historisë. Rrënojat dhe ambientet e kalasë e bëjnë atë një destinacion tërheqës për eksplorim dhe fotografi. Guidat e specializuara e pasurojnë përvojën turistike me tregime dhe legjenda interesante rreth kalasë dhe Ali Pashës. Kalaja e Tepelenës është një simbol i rëndësishëm i trashëgimisë kulturore dhe historike të Shqipërisë, duke shfaqur të kaluarën e saj bizantine dhe osmane. Rëndësia strategjike, arkitektura dhe vendndodhja panoramike kontribuojnë në vlerën e saj si një atraksion turistik.
