Ndërtuar gjatë sundimit të Perandorit Romak Dioklecian midis viteve 284 dhe 305 pas Krishtit, Kalaja e Elbasanit fillimisht quhej Mansio Scampis. E vendosur në Via Egnatia, një rrugë e madhe romake që lidhte bregdetin Adriatik me Bizantin, ky vend lidhte rajone të rëndësishme të perandorisë. Pas një periudhe braktisjeje, ajo u rindërtua më vonë në shekullin XV nga Sulltani Mehmed II, i cili e transformoi atë në një qytet garnizoni në vitin 1466 gjatë konfliktit në Lidhjen e Lezhës, të udhëhequr nga heroi kombëtar i Shqipërisë, Skënderbeu.
Ky vend paraqet një diversitet të jashtëzakonshëm të stileve arkitektonike që shtrihen përmes shekujve. Shtëpi në stilin osman, apartamente në stil italian nga shekujt XIX dhe XX, dhe ndërtesa nga periudhat komuniste dhe post-komuniste bashkëjetojnë brenda mureve të saj. Ndër veçoritë e saj më të njohura janë Kisha Katolike, Kisha Ortodokse e Shën Marisë, shkolla e vjetër e kalasë, Xhamia Mbret, hamami i grave dhe Kulla e Sahatit, e cila mbetet plotësisht funksionale dhe u shpall monument kulture në vitin 1963.
Kalaja e Elbasanit reflekton historinë e Shqipërisë, duke simbolizuar bashkëjetesën kulturore dhe fetare. Sot, ajo është një destinacion i rëndësishëm turistik, duke ofruar vizitorëve një pasqyrë të trashëgimisë së pasur historike dhe arkitektonike të Shqipërisë.
Kjo kala, me përzierjen e narrativave historike dhe madhështisë arkitektonike, shërben si një burim edukativ dhe turistik. Ruajtja e saj është thelbësore për nderimin e rëndësisë së saj historike dhe për të siguruar trashëgiminë e saj për brezat e ardhshëm.
