Kalaja e Peqinit, e vendosur në qarkun e Elbasanit, Shqipëri, daton që nga periudha romake, konkretisht nga koha e ndërtimit të rrugës Egnatia. Forma e saj aktuale u përfundua në shekullin e 17-të, gjatë sundimit osman, në kohën e Abdi Pashës, një politikan dhe udhëheqës ushtarak shqiptar.
E ndërtuar mbi një terren të fortë shkëmbor, kjo kala fillimisht kishte mure të larta deri në 12 metra. Arkitektura e saj përfshin fortifikime të fuqishme, një saraj (pallat), një harem dhe tunele të fshehta nëntokësore, të cilat shërbenin si rrugë shpëtimi gjatë periudhave të konflikteve. Gjetjet arkeologjike të zbuluara aty tregojnë praninë e tubave prej balte brenda mureve, të cilët mendohet se janë përdorur për furnizimin me ujë nga burime të jashtme gjatë kohërave të luftës. Sot, mbetjet e këtyre elementeve pasqyrojnë trashëgiminë e pasur arkitekturore të kalasë.
Kalaja e Peqinit ka luajtur një rol kyç gjatë historisë. Gjatë periudhës romake, ajo shërbeu si një pikë strategjike përgjatë rrugës Egnatia, duke lidhur qytetet kryesore të rajonit. Në epokën osmane, funksiononte si një fortesë ushtarake dhe qendër administrative. Tunelet nëntokësore dhe fortifikimet e saj të larta e bënë një strehë të sigurt gjatë pushtimeve, duke dëshmuar rëndësinë e saj në historinë ushtarake dhe politike të Shqipërisë.
Sot, kjo kala është një atraksion turistik i rëndësishëm, që tërheq vizitorë vendas dhe të huaj. Ajo ofron pamje panoramike nga majat e mureve të saj dhe strehon një muze të vogël, ku ekspozohen artefakte dhe dokumente historike. Vizitorët mund të eksplorojnë korridoret e ngushta dhe të përfytyrojnë jetën e dikurshme brenda kalasë. Zona përreth kalasë njihet gjithashtu për kuzhinën tradicionale, e cila shijohet në restorantet dhe tavernat lokale, duke pasuruar përvojën turistike.
Kala e Peqinit qëndron si një dëshmi e rëndësishme e trashëgimisë kulturore dhe historike të Shqipërisë. Arkitektura e saj unike, rëndësia historike dhe ndikimi në turizmin lokal e bëjnë atë jo vetëm një simbol të së kaluarës, por edhe një pasuri të çmuar ekonomike për rajonin.
